
“Biz istərdik ki, bu gün dəstək göstərdiyimiz ailə biznesləri də yüz illərlə davam etsin”
Layihə Aİ-nın maliyyə dəstəyi ilə BMTİP tərəfindən ABAD-la birgə həyata keçirilib. Layihə çərçivəsində benefisiarlarla görüşlər keçirilib.
Layihənin baş eksperti Ülvi Bədəlovun Moderator.az-a müsahibəsini təqdim edirik.
– Ülvi bəy, layihə haqqında təəssüratlarınızı öyrənmək istərdik…
– Bu region çox perspektivli regiondur, lakin ölkədə kiçik sahibkarların maliyyələşmə imkanlarından istifadə, xırda biznes tərəfindən kredit alma üzrə daha çox çətinliklərlə üzləşdiyi bölgələrdən biridir. Ona görə də, bu regiona dəstək göstərilməsi mənə elə gəlir ki, 2017-2020-ci illərdə daha aktual idi. Burada layihədən yararlanan və öz kiçik biznesini qura bilən ailələr mənsub olduqları icmaya da çox dəstək verə bilirlər.
İcma üzvlərindən işçi qüvvəsi cəlb etmək, yerli təsərrüfatlardan xammal almaq, əlavə dəyər zənciri olaraq yeni məhsullar hazırlayaraq böyük şəhərlərin bazarlarına çıxarmaq çox böyük bir proses və çətin bir məsələdir. Qlobal statistikaya baxış keçirsək görərik ki, start up səviyyəsində dəstək alan bizneslərin təxminən iki faizi uğurlu olur. Biz çox məmnunuq ki, dəstək olduğumuz 44 ailə biznesinin hamısı uğurludur. Hazırda onların artıq satışları da var. Biz buna ona görə ailə biznesi deyirik ki, bu bizneslərin ailə nəzdində nəsildən-nəsilə ötürülməsinin əsasını qoyuruq. Azərbaycanın son 200 illik tarixi çox keşməkeşli olub və ailələr tərəfindən idarə olunan ticari zəncirlər qırılıb. Hazırda Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində və Avropada 500-700 yaşı olan ailə şirkətləri var. Biz istərdik ki, bu gün dəstək göstərdiyimiz ailə biznesləri də yüzillərlə davam etsin və ölkəmizdə uğurlu ailə bizneslərinin təməli güclü, gələcəyi isə uğurlu olsun.
– Layihəyə başlayanda nə kimi problemlərlə qarşılaşdınız?
– Birinci olaraq inamsızlıq problemi. İstehsal və ticari fəaliyyət başlayan kiçik biznes nümayəndələrinin həm də mənəvi dəstəyə ehtiyacı var. Onları özünə inandırmaq lazımdır. İkinci, texniki problemlər. Bölgələrdə istehsal asan proses deyil. Üçüncü olaraq bazarlara çıxış problemi. Bu ona görə çətindir ki, logistik olaraq hələ də obyektiv problemlər var. Hər bir məhsulun bazara çatması müxtəlif rejimdə olur və individual yanaşma tələb edir. Əlavə olaraq, ailələrin istehsal həcmi kiçikdir. Kiçik həcmdə olan istehsalçılara isə böyük alıcılar az maraq göstərir. Deməli, istehsalçılar arasında kooperasiya və istehsal zəncirinin idarəedilməsi ən vacib ünsürlərdən biri kimi dəyərləndirilməlidir. Ən önəmli məsələlərdən biri də bu istehsal yerlərinin normativlərə uyğun qurulmasıdır. Biz bütün bu problemləri tərəfdaşlarımızın köməyi ilə həll etdik. Ona görə də bütün bu işlərlə məşğul olan dövlət və qeyri-dövlət qurumlarına təşəkkür edirəm.
– Bəzi insanlar var ki, onlar ucqar bölgələrdə yaşayırlar və öz kiçik ailə bizneslərini qurmaqda çətinlik çəkirlər, yəni bunu necə edəcəklərini, hardan başlayacaqlarını bilmirlər. Onlara nə tövsiyə edərdiniz?
– Mən onların hamısına bizim möhtəşəm tərəfdaşımız olan ABAD publik hüquqi şəxsinə müraciət etməyi tövsiyə edərdim. ABAD publik hüquqi şəxs Ailə Biznesinə Asan Dəstək deməkdir. Burada onlara ən asan yollarla dəstək göstərilir. Biz layihə iştirakçılarımız üçün ABAD-a uyğun olan ailə biznesləri yaradıb onlara təhvil vermişik və onlar artıq öz yollarını ABAD-çı olaraq davam etdirirlər. Bundan başqa, dövlət tərəfindən, habelə beynəlxalq qurumlar tərəfindən kifayət qədər dəstək proqlamları, layihələr müntəzəm olaraq həyata keçirilir. Bütün bu qurumlara müraciət edərək ətraflı məlumat əldə etmək olar. Məlumatlı sahibkar uğurlu sahibkardır. Bunun yaşla, cinslə heç bir əlaqəsi yoxdur. Layihəmizdə 60 yaşdan yuxarı sahibkarlar var və dəstək göstərdiyimiz ailə bizneslərinin 50%-i qadınlar tərəfindən idarə edilir. Əminəm ki, ölkəmizdə kiçik biznesin inkişafı, maliyyə bazarlarına çıxış, müxtəlif dəstək proqramları önümüzdəki illərdə daha da strukturlaşdırılmış, asanlaşmış bir proses olacaq. Bu istiqamətdə çox işlər görülür. Başlamaq üçün ən doğru gün isə elə bu gündür.
Leyla Şah

