Əfqanıstanda vəziyyət NƏZARƏTDƏN ÇIXIR:
“ABŞ-ın bölgədən çəkilməsindən sonra “Taliban” silahlı qruplaşmasının bəzi regionları, həmçinin Bədəxşan vilayətinin ələ keçirməsi Əfqanıstan Silahlı Qüvvələrinin mindən çox əsgəri Tacikistan ərazisinə çəkilmək məcburiyyətində qoyub. Mövcud Əfqanıstan hökuməti ordu rəhbərliyinə qoşunların şəxsi heyətini qorumaq üçün Tacikistan ərazisinə keçmək əmrini verib”.
Bu şərhi Metbuat.az–a politoloq Samir Hümbətov edib. Tacikistan sərhəddini keçən əfqan silahlı qüvvələrinin sayı artıq 1037 nəfər təşkil etdiyini deyən siyasi şərhçi bildirdi ki, baş vermiş bu hadisə ilk dəfə deyil.
“Bundan öncə də dəfələrlə Əfqanıstan silahlı qüvvələrinin “Taliban” hərəkatının basqısı altında Tacikistana doğru hərəkət etmək məcburiyyətində olub. 22 iyun 2021-ci ildən bəri Əfqanıstan əsgərləri dördüncü dəfə Tacikistan sərhəddini keçirlər, amma sonuncu dəfə ən çox sayda əsgərin Tacikistan sərhəddini keçməsi müşahidə edilib. Tacikistan Sərhəd Mühafizəsinin əsgərləri baş verən hadisəni humanizm prinsipi əsasında qəbul ediblər. Rəsmi Düşənbə baş verən insidentlərin qarşısını almaq məqsədi ilə Tacikistan-Əfqanıstan dövlət sərhəddinə əlavə 20 min hərbçisini səfərbər edir.Son zamanlar sözügedən regionda baş verən proseslər sıradan hadisə kimi qəbul edilə bilməz və ciddi araştırma tələb edən məsələlərdən biri kimi qəbul edilə bilər”.
Politoloq deyir ki, ABŞ-ın Əfqanıstandan çəkilmə qərarından sonra baş vermiş hadisənin təsadüfi hesab edilə bilməz. Bu məsələnin arxasında bir neçə ölkəyə siyasi mesajın olduğunu da demək mümkündür.
“Birincisi, ABŞ bununla Çinə mesaj vermək istəyir ki, əgər mən istəsəm sənin sərhəddinə yaxın yerdə, xüsusilə də Şərqi Türkmənistana yaxın ərazidə terrorçu qruplaşmaların fəaliyyətinə fürsət yaratmaqla daima səni təziq altında saxlaya bilərəm. Eyni zamanda “Taliban” silahlılarının Əfqanıstanın nəzarətini əlinə alması Çinin “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin Mərkəzi Asiyadan keçən hissəsi üçün ciddi təhlükə kimi də qiymətləndirilə bilər.
İkincisi, ABŞ Rusiyaya mesaj vermək istəyir ki, baxmayaraq ki, sən KTMT-nin əlində saxlayırsan, Əfqanıstanla daima səni Mərkəzi Asiyada təziq altında saxlamaq imkanına malikəm. ABŞ-ın digər mesajı isə kövrək təhlükəsizliyə malik ölkələrinədir. ABŞ bununla demək istəyir ki, mən olmasam dünya terrorla üz-üzə qala bilər”.
Samir Hümbətov xüsusilə qeyd etdi ki, baş verənlərlə bağlı, Mərkəzi Asiyada gerçəkləşən və gerçəkləşməsi nərdə tutulan bir çox layihələrin təhlükəsizliyi sual altına düşə bilər.
Gülbəniz Hüseynli / Metbuat.az
